İtalyanca dilbilgisi oldukça kolaydır. İsimlerin tamamı erkek ya da dişi olarak betimlenir. Erkek kelimeler genellikle “-o” harfiyle, dişi kelimeler ise genellikle “-a” harfiyle biter. Erkek çoğul “-i”, dişi çoğul ise genellikle “-e” takısını alır. Dolayısıyla erkek çocuk “bambino”, kız çocuk “bambina”, erkek çocuklar “bambini”, kız çocuklar ise “bambine” olarak söylenir.
Sıfatlar isimlerin cinsiyetine uyar. Bambino bello=Güzel erkek çocuk, Bambina bella=Güzel kız çocuk, Bambini belli= Güzel erkek çocuklar, Bambine belle=Güzel kız çocuklar.
Erkek belirteci (articolo) “il”, dişi belirteci “la”dır. “il”’in çoğulu “i”, “la”nın çoğulu “le”dir. Ayrıca ünlü sesle başlayan kelimeler “l’” belirtecini, “s-sessiz harf“, “ps-“, “gn-“, “z-“ ile başlayan erkek kelimelerse “lo” belirtecini alırlar. “l’” ve “lo”’nun çoğulu “gli”’dir.
İtalyanca’da şahıslar io(ben), tu(sen), lui(erkek o), lei(dişi o ya da Siz), noi(biz), voi(siz), loro(onlar) dur. Fiiller şahıslara göre ve zamana göre çekilir. Şimdiki zamanda (Presente) fiil kökünün sonuna konan eklerle şahıslar betimlendiğinden şahıs gizli özne olarak kalabilir:
Parlo = konuşuyorum.............Ho parlato = konuştum.............Parlavo = konuşuyordum
Parli = konuşuyorsun............Hai parlato = konuştun..........Parlavi = konuşuyordun
Parla = konuşuyor...............Ha parlato = konuştu............Parlava=konuşuyordu
Parliamo = konuşuyoruz..........Abbiamo parlato = konuştuk......Parlavamo=konuşuyorduk
Parlate = konuşuyorsunuz........Avete parlato = konuştunuz......Parlavate=konuşuyordunuz
Parlano = konuşuyorlar..........Hanno parlato = konuştular......Parlavano=konuşuyorlardı
İtalyanca’da 4 geçmiş zaman, 1 şimdiki zaman, 1 gelecek zaman, 1 şart, 1 geçmiş şart olmak üzere pekçok zaman bulunur. Ancak zamanların bazıları gündelik konuşmada kullanılmaz.
Bütün Hint-Avrupa dillerinde olduğu gibi cümle dizimi özne-yüklem-tümleç şeklindedir:
Luigi viene da casa (Luigi evden geliyor)
Parlo con te (Seninle konuşuyorum)
